Z powodu dużego zainteresowania, wystawa została przedłużona do 1 kwietnia br.

Z jednej strony niemalże romantyczna wzniosłość, a z drugiej banalna codzienność, z jednej strony niebiańska podniosłość skłębionych chmur a z drugiej przyziemność mrówczej pracowitości. Plan amerykański Anny Orlikowskiej rozpięty jest między tym dwoma skrajnościami. Opisują one doświadczenie, którym artystka dzieli się z widzami.

Owo doświadczenie także jest podwójne. Z jednej strony odnosi się ono do pobytu artystki w USA i jest odpowiedzią na jej przeżycia, a zatem odnosi się do tego, co indywidualne. Z drugiej strony odnosi się do tego, co ogólne — do silnie łączonego z kulturą amerykańską fenomenu seryjnych morderców, a raczej do mitu towarzyszącego temu zjawisku.

To ostatnie doświadczenie nie jest jednak bynajmniej konfrontacją z jakąś odsłoniętą mniej lub bardziej udanie potwornością tego fenomenu. Przeciwnie – artystka dokonuje jego wyabstrahowania, odsłaniając plan czy raczej planowość zbrodni. Jej precyzyjne zaplanowanie i mrówczą pracowitość w realizacji planu.

Artystka prezentuje makietę pierwszego piętra w domu wybudowanym w Chicago przez H. H. Holmesa, pierwszego rozpoznanego seryjnego mordercę. W domu tym na parterze znajdowały się pomieszczenia handlowe, a na drugim piętrze mieszkanie właściciela. Pierwsze piętro pełne zaułków, korytarzy, pokojów bez okien, wygłuszonych pomieszczeń, drzwi otwieranych tylko z zewnątrz było miejscem kaźni ofiar Holmesa. Artystka rekonstruuje makietę na podstawie dostępnych planów w formie niemalże abstrakcyjnej, białej, zagadkowej kompozycji przestrzennej. Pokazując jak planowanie zbrodni obejmuje również precyzyjny plan architektoniczny.

Labiryntowa przestrzeń pierwszego piętra budynku sprowadzona jest jednak do wymiaru korytarzyków, które mogłyby być wydrążone przez insekty. Orlikowska zestawia makietę z dwoma wielkoformatowymi obrazami wideo. Na jednym mrówka taszczy z mozołem zdobyte pożywienie, a na drugim majestatycznie kłębią się chmury. Zestawienie tych obrazów jest konfrontacją, podważającą naiwne wyobrażenia o zbrodni, będące podstawą dla mitu i kultu, który otacza seryjnych morderców. Wyobrażenia zakładające, że seryjny morderca w prosty sposób spełnia swoje pragnienie, wypowiadając całkowicie posłuszeństwo zasadzie rzeczywistości (trzymającej w ryzach pragnienia większości z nas). Projekt wskazuje, że spełnianie pragnień wymaga niesamowitej pracowitości, tym większej im bardziej są one zakazane. I to ta pracowitość jest najbardziej niesamowita i perwersyjna w amerykańskim planie. - J. Lubiak

kurator: Kamil Kuskowski, współpraca: Jarosław Lubiak

Zona Sztuki Aktualnej
Tymienieckiego 3
www.zona-art.pl

GODZINY OTWARCIA
pon., wt., śr., pt.: 12:00-17:00
czw.: 12:00-19:00
sb. po wernisażu: 12:00-16:00
nd.: zamknięte

Prace prezentowane na wystawie zrealizowano w ramach projektu stypendialnego "Młoda Polska" i przy pomocy finansowej Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.